Tanrıların Şehri / 1

Tanrıların tanrısı Zeus' un kızı Athena' nın şehri Atina hakkında bir şeyler yazmak istedim. 3 veya 4 bölümden oluşmasını planlıyorum yazının. İlk bölümde (yani bu okuduğunuz bölümde) genelde Akropolis ve civarındaki önemli yapılar hakkında bir şeyler yazacağım. İkinci bölümde şehrin iç kısımlarına doğru girmeyi düşündüm, üçüncü ve dördüncü bölümlerde de Santorini yazısındaki gibi keşke' ler/iyi ki yapmışım'lar, gideceklere bir iki tavsiye gibi şeyleri yazayım dedim kendi kendime. Umarım senkronu tuttururuz da bir yazı yarın diğeri 3 ay sonra, sonraki belki hiç gelmeyecek şekilde bir yayın akışına girmem :)

Atina, bildiğimiz üzere Yunanistan' ın başkenti. Yaklaşık 4 milyon nüfusa sahip ve komşunun en büyük şehri. Adını Poseidon ile girdiği yarışta, kazanan taraf olan tanrıça Athena' dan alıyor. (bkz: Yunan Mitolojisi) Sahip olduğu tarihsel önemi çok büyük yapılar sayesinde turistler için de önemli bir durak. Olimpiyatların anavatanı sayılması da şehri turistler için cazip bir yer haline getiriyor. Daha fazla ansiklopedik bilgi için şuraya alalım sizi: TIKLA


Ben deniz yoluyla gittim şehre. Bu yüzden Atina ile ilk karşılaşmam şu fotoğraftaki gibi oldu:

 

O fotoğrafın ortasında görünen kocaman geminin olduğu yer liman. Pire Limanı adı da. Gemininki ise Norwegian Spirit.

Şehir 2004 olimpiyatlarını atlattığı için pek çok spor kompleksi gözünüze çarpacaktır. Hatta hala daha yapımı tamamlanmamış olanlar bile var. Yetiştirilememiş bunlar olimpiyatlara ve artık geride kaldığı için (ve tabi ki ekonomik krizin etkisi ile) inşaatlarına devam edilmemiş bu yapıların. 

Akropolis

Akropolis, Antik Yunan medeniyetlerinde kentin en yüksek noktasına kurulan, içinde tapınakların, hazinelerin ve önemli yapıların bulunduğu şehir anlamına geliyor. Çoğumuzun bildiği ve en önemlilerinden birisi de Atina Akropolis' i. Yukarıdaki fotoğrafta Atina Akropolis' i içerisine girdiğinizde karşılaşacağınız manzarayı görebilirsiniz (karşıt taraftan). Sağ tarafta (akropol'e girdiğinizde solunuzda kalıyor) Erechtheion, solda da (girdiğinizde sağda) Parthenon görülüyor.
Aşağıda da bir internet sitesinden bulduğum haritası var Akropolis' in.

Giriş 12€. Evet bildiğiniz 12€. Yukarıdaki kağıt parçası da biletiniz.

Herodes Atticus' un Tiyatrosu

Yaklaşık 5000 kişilik bir amfi tiyatro. Atina' nın ileri gelen kimselerinden Herodes Atticus anısına yapılmış ve tamamen taştan. Halen daha kullanımda olan tiyatro bugüne kadar pek çok ünlü sanatçıyı konuk etmiş. Akropolis' in girişine doğru giden kıvrımda sağ tarafta yer alıyor.

Dionysus' un Tiyatrosu

Yunan tanrısı Dionisos' un anısına yapılan antik tiyatro, günümüzde kullanılmıyor. Zamanında, Atina' nın en önemli açık hava tiyatrosuymuş. 2009 senesinde ise hükümetin aldığı karar ile 2015 yılına kadar süreceği tahmin edilen büyük bir restorasyon işine girişilmiş.

 

Parthenon

Bildiğiniz üzere (veya şu an öğrenmek üzeresiniz), şehrin belki de en önemli yapısı Parthenon. Kısaca tanıtmak gerekirse, Atina' nın göbeğindeki tepenin üzerine kurulmuş Akropolis' in içinde yer alan Parthenon, Tanrıça Athena' nın tapınağıdır. Sütunlarıyla bilinen Yunan mimarisinin en önemli eseri olarak kabul edilir. MÖ 5. yy civarında yapılmıştır ve yapının çok büyük bir kısmı hala daha ayaktadır. Kendileri şöyle bir şeydir:

Yapıda halen daha restorasyon işlemleri sürüyor. İçine girip gezme gibi bir şansınız yok.

Yaklaşık olarak 30'a 70m uzunluğunda gerçekten devasa bir yapı. Dış tarafında 46 büyük sütun var ve bu sütunlar dipten tavana doğru incelmekte. Yukarıdaki fotoğrafta doğu alınlığı görülüyor. Aşağıdaki fotoğrafta ise güney tarafından bir görüntü var.

Mimari bilgiler için bir bir alıntı;
"Heykeltraşlık eserleri olağanüstüdür. Her metop bezelidir. Frizler insanüstüdür. En son alınlıklar eklenmiştir. Doğu alınlığında (pediment deniyor bu alınlıklara, "antik yapıların cephelerinde çatı ile korniş arasında yer alan üçgen biçimindeki kısım" şeklinde tanımlanabilir) Zeus' un kafasından yeni doğmuş halde Athena görülür. Batıda ise, Attika üzerine yarışan Athena ve Poseidon yer alır. Yüksek kabartma şeklinde işlenmiş olan metoplarda ise, mitolojik çarpışmalar konu edilmiştir:
Güneyde lapithlerle kentaurlar;
Doğudada tanrılarla devler;
Batıda Yunanlar ve Amazonların mücadeleleri;

Kuzeydede ise -ki burası pek az korunduğu için biraz şüpheliyiz- Truvalılarla ilgili sahneler yer almaktadır.
Alçak kabartma şeklinde işlenmiş olan frizlerde ise panathenaia törenlerine ait sahneler görürürüz. bu sahnelerin marathon savaşında ölen genç Atinalılar onuruna adandığı düşünülmektedir. Tapınağın bütünü, elbette, pers istilasından kurtulmanın getirdiği coşkuyu yansıtır. Özellikle Yunan ırkının, bilhassa da Atinalıların, zaferini taçlandırır. Frizlerin de böylesi bir anlamı olması doğaldır.
Alıntı: Ekşisözlük, cayuga adlı yazarın parthenon başlığındaki yazısı."

Burada da Parthenon' un batı kanadından bir fotoğraf.

Parthenon' un en önemli özelliklerinden birisi, bir yangında kaybolduğu tahmin edilen devasa Athena heykelinin evi olması. Bu heykel fildişi, altın ve gümüşten yapılmış. Boyunun 9 ila 12 metre arasında olduğu düşünülüyor. Gerçeği bulunamasa bile bazı replikaları yapılmış bugüne kadar. Athena yazısına tıkladığınızda karşınıza gelen sayfada daha çok bilgiye ulaşabilirsiniz.

Erechtheion  

Akropolis' in içinde yer alan başka bir önemli yapı ise Erechtheion. Yine Athena adına yapılmış bir tapınak. Ayrıca Kral Erechtheus' un mezarı olarak da kabul ediliyor. Efsaneye göre Poseidon, Athena ile girdiği yarışı kaybedince, üç başlı mızrağını bu yapının içinden fırlatmıştır. Bu efsaneyi sağlayan kanıt ise yapının tavanında bir delik olması. Athena ise zaferini taçlandırması ve kalıcı bir hatıra sağlaması açısından aşağıdaki fotoğrafta da görülen (yapının önünde, saçlı sakallı amcanın kafasının üzerinde) zeytin ağacını dikmiş.

Erechtheion' un sağ tarafında (güney kanadında) gördüğünüz gibi 6 tane kadın heykeli var. Bu heykeller benim çok ilgimi çekti. Bu heykellere karyatid adı veriliyor ve Erechtheion' u taşıyan ayak görevi görüyorlar. Bir anlamı daha var bu kadın heykellerin. Zamanında tanrılar belli dönemlerde gelir ve Atina' nın en güzel kızlarını adak olarak alırlarmış (Tanrılar kurban istiyor!!!) İşte bu 6 karyatid, bu en güzel kızları temsil ediyormuş.

Aşağıdaki iki fotoğrafta Erechtheion' un kuzey kanadında kalan, Cecrops' un kızı Pandrosus' a adanmış olan tapınak Pandroseion' un girişini görebiliriz.

Alttaki fotoğrafta ise Erechtheion' un doğu kanadından baktığımızda içini görüyoruz.

Akropolis' in ucundan doğu tarafına bir göz attığınızda şu manzarayla karşılaşıyorsunuz:

Bu manzarada gözümüze çarpan ilk şey fotoğrafın hafif sağında kalan sütunlar. Bu sütunlar ünlü Zeus Tapınağı' nın kalıntıları. Sol üst taraftaki büyük mermer yapı ise Panathinaiko Stadyumu.

Zeus Tapınağı

Dünya' nın 7 Harikası'ndan birisi olan Zeus Heykeli' ni barındıran tapınak şu anda ayakta değil. Fotoğrafta da görüldüğü gibi geriye 16 sütun kalmış ve bunlardan birisi yerde yatıyor.

Panathinaiko Stadyumu

Yaklaşık 80.000 kişilik bu devasa stadyum, ilk olimpiyat oyunlarının yapıldığı stadyum olma özelliğini taşıyor. Tamamı beyaz mermerden yapılmış tek stadyumdur ve 2004 Atina Olimpiyat Oyunları'nda da kullanılmıştır.
Bu stadyumun bir diğer özelliği ise yapılış amacını açıklıyor bize. Efsaneye göre Yunan askerlerinden birisi, bir savaşta aldıkları yenilgiyi gururuna yedirememiş ve koşmaya başlamış. 40 km koşmuş ve tam da bu stadyumun olduğu yerde (tabi stadyum yok o zamanlar) can vermiş. Bu onurlu askerin anısına bu devasa stadyum yapılmış ve 40km maratonu koşulmaya başlanmış.

Şimdi şehir haritamıza bakalım;

Sol tarafta bulunan Akropolis' i anlattık. En sağ altta bulunan stadyumdan ve onun sol tarafında bulunan Zeus Tapınağı' ndan bahsettik.

Bir sonraki yazıda National Garden' ın sağında kalan insan figürünün olduğu yeri, Zapion' u, şu an bu yüklediğim haritada sadece bir kısmı görünen (Panepistimou Caddesi' nin üst kısmında) Academy of Athens' i ve bir iki şeyi daha anlatmayı planlıyorum. Bir de şehir hayatından bahsedeceğim bir sonraki yazıda. Nasıl pazarlık yapılır' ı anlatacağım ve Yunan kuşları hakkında (evet gerçek anlamda kuş) bir çıkarımda bulunacağız. Ondan sonraki yazılarda da işte bahsettim en başta, yiyecek içecek, ne yaptım ne yapmadım vs vs...

Umarım beğenmişsinizdir yazıyı. Atina hakkındaki ilk yazı olduğu için biraz bilgi ağırlıklı oldu ama bundan sonrakiler daha az bilgi, daha çok laga luga içerecek sanırım :)
En güzel anlarınız her anınız olsun :)